ΑΛ. ΤΡΥΦΩΝΙΔΗΣ: ΣΤΟ ΠΑΡΟΝ ΣΤΑΔΙΟ ΟΙ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΝ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΧΘΟΥΝ
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΔΗΠΑ-Συνεργασία, εξηγεί τους λόγους που η Παράταξη καταψηφίζει την πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ για επιβολή έκτακτου τέλους πάνω στα απροσδόκητα κέρδη των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Κυρία Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,
Έχουμε ενώπιον μας την Πρόταση Νόμου του ΑΚΕΛ για επιβολή έκτακτου τέλους πάνω στα απροσδόκητα κέρδη των πιστωτικών ιδρυμάτων για τα φορολογικά έτη 2024 και 2025, πάνω στην αύξηση των καθαρών εσόδων τους από τόκους, σε σχέση με το 2022.
Η επιβολή φορολογίας στα υπερκέρδη των τραπεζών έχει συζητηθεί έντονα σε πολλές χώρες και ασφαλώς υπάρχουν επιχειρήματα τόσο υπέρ όσο και κατά τέτοιας φορολόγησης.
Στην Κύπρο, μετά την τραπεζική κρίση που περάσαμε, σήμερα τα δεδομένα, είναι ασφαλώς πολύ καλύτερα. Η κεφαλαιακή επάρκεια του τραπεζικού τομέα έχει αυξηθεί στο 22,5% τον Ιούνιο του 2024, σε σύγκριση με 16,1% που είναι ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό οφείλεται κυρίως στη ψηλή κερδοφορία των τραπεζών την χρονική περίοδο 2022 – 2024, ενώ την ίδια ώρα οι κυπριακές τράπεζες διατηρούν πλεονάζουσα ρευστότητα σε ποσοστό πέραν του τριπλάσιου από το απαιτούμενο εποπτικό και σχεδόν διπλάσιο από το μέσο όρο της Ευρώπης. Το μέγεθος του τραπεζικού τομέα ως ποσοστό του ΑΕΠ συνεχίζει να μειώνεται τόσο για το 2023 όσο και για το 2024. Άρα οι τράπεζες μας ενδυναμώνουν την ανθεκτικότητα τους και διαθέτουν ενισχυμένους πόρους για να μπορούν να αντιμετωπίσουν τις τρέχουσες προκλήσεις και ενδεχόμενη επιδείνωση της ποιότητας του χαρτοφυλακίου τους. Τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια εντός του τραπεζικού τομέα συνεχίζουν να μειώνονται και ανέρχονταν στα 1,7 δις ευρώ τον Ιούνιο του 2024.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πιο πάνω και ειδικά την ψηλή κερδοφορία, απαιτούμε από τις εμπορικές τράπεζες να αναθεωρήσουν την τιμολογιακή τους πολιτική, να γίνουν πιο ανθρώπινες και να λάβουν υπόψη την κοινωνική πτυχή του θέματος. Πρέπει να βελτιώσουν την εικόνα τους και την εμπιστοσύνη τους προς τον κόσμο. Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου θα πρέπει να διασφαλίσει ότι τηρείται και εφαρμόζεται αυστηρά ο Κώδικας Συμπεριφοράς για το Χειρισμό Δανειοληπτών, καθώς και των Οδηγιών που εκδίδει για τις κακές πρακτικές που ακολουθούν, τις καταχρηστικές ρήτρες και τις υπερχρεώσεις και προς το σκοπό αυτό, καλούμε την Κεντρική Τράπεζα όπως διεξάγει όλους τους απαραίτητους ελέγχους.
Η θέση της Παράταξης μας είναι ότι θα πρέπει να επαναφέρουμε το ισοζύγιο και την ισορροπία μεταξύ τραπεζών και δανειοληπτών, διατηρώντας παράλληλα την δημοσιονομική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα, ενισχύοντας την ανάπτυξη της οικονομίας και διασφαλίζοντας παράλληλα την κοινωνική συνοχή. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η διάσωση του τραπεζικού τομέα οφείλεται κυρίως στη συνεισφορά και στις θυσίες του κυπριακού λαού. Άρα οι τραπεζικοί οργανισμοί οφείλουν και πρέπει να ανταποδώσουν την ευγνωμοσύνη που οφείλουν στους πολίτες, ειδικά σήμερα που αντιμετωπίζουν τα ψηλά επιτόκια και την ακρίβεια.
Για την επίτευξη του σκοπού αυτού, επικεντρωνόμαστε σε τέσσερις βασικούς στόχους:
1 Μείωση δανειστικών επιτοκίων για τη διευκόλυνση της αποπληρωμής δανείων, αλλά και αύξηση των καταθετικών δανείων, ούτως ώστε να μειωθεί η ψαλίδα δανειστικών και καταθετικών επιτοκίων.
2 Παροχή φθηνότερων στεγαστικών σχεδίων για τους νέους για να τους διευκολύνουμε να αποκτήσουν κατοικία.
3 Μείωση τραπεζικών χρεώσεων και επιβαρύνσεων ώστε να περιοριστεί το κόστος για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις.
4 Επιβράβευση συνετών και συνεπών δανειοληπτών μέσω της απορρόφησης υπερκερδών.
Καλούμε την Κυβέρνηση, τον Υπουργό Οικονομικών και την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου όπως μελετήσουν τις πιο πάνω προτάσεις και να επεξεργαστούν τα εργαλεία και τα μέσα για την υλοποίηση τους, ώστε να εξευρεθούν οι πιο σωστοί τρόποι για τη διόρθωση της κατάστασης προς όφελος των πολιτών, της κοινωνίας αλλά και του τόπου μας γενικότερα.
Η Δημοκρατική Παράταξη Συνεργασία βρίσκεται σε διαδικασία εντατικών συζητήσεων με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Υπουργό Οικονομικών, τον Κεντρικό Τραπεζίτη και με τις διοικήσεις και διευθύνσεις των τραπεζών, προσπαθώντας να επιτύχει ουσιαστικές αλλαγές στην τραπεζική πολιτική και να επιστραφεί ένα μέρος των υπερκερδών των τραπεζών στην κοινωνία, ενισχύοντας την κοινωνική τους ευθύνη.
Η προχθεσινή ανακοίνωση του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου με την οποία υπενθυμίζει ότι σήμερα αναμένεται να έχουμε νέα μείωση επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και ότι οι τράπεζες είναι έτοιμες για άμεση αναπροσαρμογή των επιτοκίων τους που συνδέονται με το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ, είναι προς την ορθή κατεύθυνση. Η κίνηση αυτή θα προσφέρει άμεση ανακούφιση, αφού θα έχει άμεσο αντίκρισμα στο ύψος των μηνιαίων δόσεων των δανείων των δανειοληπτών. Από τον περασμένο Ιούνιο, η συνολική μείωση ξεπερνά το 1%, άρα παρατηρείται μια αποκλιμάκωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ.
Επίσης η εξαγγελία από την Ελληνική Τράπεζα για νέα στεγαστικά δάνεια με σταθερό επιτόκιο 2,95% για τα πρώτα 3 χρόνια, ή 3,10% για τα πρώτα 5 και η εξαγγελία από την Τράπεζα Κύπρου του ειδικού σχεδίου για επιδότηση του επιτοκίου κατά 1% για τα πρώτα 3 χρόνια, των δανείων που σχετίζονται με το Στεγαστικό Σχέδιο Αναζωογόνησης Ορεινών, Ακριτικών και Μειονεκτικών Περιοχών, είναι ενέργειες που βοηθούν.
Όμως αναμένουμε κι’ άλλα.
Στο παρόν στάδιο πιστεύουμε ότι νομοθετικές παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν κινδύνους για την οικονομία και να θέσουν σε κίνδυνο τη χρηματοοικονομική σταθερότητα του συστήματος, πρέπει να αποφευχθούν για μια σειρά από λόγους.
1 Αναμένουμε την επόμενη αξιολόγηση της οικονομίας μας την ερχόμενη εβδομάδα από τους Standard and Poor’s, άρα δεν θα ήταν σωστό να προβούμε σε ενέργειες οι οποίες ενδεχομένως να θέσουν σε κίνδυνο την οικονομία μας. Οι τελευταίες θετικές αξιολογήσεις που είχαμε δημιουργούν ένα ευνοϊκό περιβάλλον προσέλκυσης άμεσων ξένων επενδύσεων, αναπτυξιακές προοπτικές και θα δώσουν ευελιξία εφαρμογής κοινωνικών πολιτικών.
2 Επί πλέον, είναι σημαντικό να υπάρχει ένα σταθερό νομικό και φορολογικό πλαίσιο. Δεν πρέπει να στείλουμε το λανθασμένο μήνυμα σε ξένους επενδυτές ότι τα διαφοροποιούμε τακτικά. Η αξιολόγηση της Κύπρου, ανάμεσα σε άλλα, εξαρτάται και από τη σταθερότητα του νομικού και φορολογικού πλαισίου που ρυθμίζουν τη λειτουργία της αγοράς.
3 Με τη νομοθεσία που έχουμε ενώπιον μας αμέσως μετά και προνοεί την επιβολή ενός ελάχιστου πραγματικού φορολογικού συντελεστή ύψους 15%, θα αυξήσουμε τη φορολογία των τραπεζών.
4 Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος οι τράπεζες να μετακυλήσουν το κόστος της φορολογίας στους πελάτες τους και να έχουμε αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που επιδιώκουμε.
5 Κάθε μήνα καταγράφεται μια αύξηση των καταθέσεων και φαίνεται ότι πολλοί από αυτούς είναι μικροκαταθέτες.
6 Η μείωση των επιτοκίων αναμένεται να συνεχιστεί και το 2025.
7 Αφήνω τελευταία τα νομικά και συνταγματικά ζητήματα. Η Νομική Υπηρεσία μας έχει αναφέρει ότι πρόνοιες της Πρότασης Νόμου όπως η άσκηση της εθνικής οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής, εμπίπτουν στην άσκηση της εκτελεστικής εξουσίας. Μάλιστα η Δημοκρατία μας, λόγω και της συμμετοχής μας στην Ευρωζώνη, υπόκειται σε διαρκείς νομικές δεσμεύσεις σε σχέση με την άσκηση της οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής. Επίσης παρά τη βελτίωση του κειμένου, το αναθεωρημένο κείμενο, όπως αναλύει η Νομική Υπηρεσία, συνεχίζει να περιλαμβάνει θέματα ενδεχόμενης αντισυνταγματικότητας, όπως η καθολικότητα της φορολογίας και η διαχείριση των δημόσιων οικονομικών.
Εμείς πιστεύουμε ότι στο παρόν στάδιο είναι πιο σωστό να συνεχίσουμε τις διαβουλεύσεις, τις συζητήσεις και τις πιέσεις μας σε όλους τους εμπλεκόμενους και πιστεύουμε ότι μπορούμε να έχουμε το ίδιο αποτέλεσμα με λογικές και νούσιμες κινήσεις, παρά με κάτι το οποίο είναι έκτακτης μορφής, μπορεί να καθυστερήσει αναμενόμενες θετικές εξαγγελίες και ενέργειες των τραπεζών και μπορεί να προκαλέσει αρνητικές παρενέργειες τόσο στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, όσο και στην οικονομία μας γενικότερα.