İşgal altındaki Girne Kalograia'da bulunan Antiphonitis Manastırı’ndan çalınan tahta oturtulmuş Hz. İsa ikonası, 24 yıllık çabaların ardından bugün Ulaştırma Bakanı Yiannis Karousos ve Eski Eserler Dairesi Müdürü Maria İeronimidou tarafından Kıbrıs Başpiskoposluğuna iade edildi. Tahta oturtulmuş Meryem Ana’nın kucağındaki bebek Hz. İsa ikonunun"ikizi" olarak kabul edilen ikon, MS 15. yüzyılın sonları ile 16. yüzyılın başlarına tarihlenmektedir.
Eski Eserler Dairesi Müdürü tarafından açıklandığı üzere, tahta oturtulmuş Hz. İsa ikonlarının "ikizi" 1998 yılında Kıbrıs'a geri dönmüş ve o tarihten bu yana ikonunun ikizi için arama çalışmaları sürmekteydi.
İeronimidou konu hakkında, "Girişimler, Kıbrıs Kilisesi'nin (ikonların yurt dışındaki bir müzayedede tespiti sonucunda) uyarıldığı ve bunun üzerine Polisin alarma geçtiği 2014 yılından itibaren yoğunlaştı. Bunun üzerine Polis İsviçre makamlarını uyarmış, ikona derhal el konulmuştu. Ve 2014 yılından bu yana ikon İsviçre polisinin elinde bulunmaktaydı. Daha sonra geri gönderilmesi için tüm doğru prosedürler izlendi." açıklamasını gerçekleştirdi.
Başpiskopos ile görüşmesinin ardından açıklamalarda bulunan Ulaştırma Bakanı, çalınan ve başarılı bir şekilde ülkesine iade edilen bir ikonu daha Başpiskopos’a teslim etmekten onur duyduğunu söyledi. Başta Eski Eserler Dairesi Müdürü ve yetkilileri, Hukuk Dairesi ve Kıbrıs Polisi olmak üzere bu çabaya katılan herkese teşekkür eden Bakan, "çünkü sahip olduğumuz bu mükemmel iş birliği sayesinde ülkemiz için bu önemli simgeleri ülkemize geri getirmeyi başardık" dedi.
Ulaştırma Bakanı bu yöndeki çalışmaların ayrıntıların kamuoyuyla paylaşılmadığını, iade fırsatının kaçırılması riski bulunduğundan gizliliğin korunmasının ne kadar önemli olduğunu vurgulayarak Kıbrıs’a iade edilen ikon hakkında önceden bilgilendirmiş olduğunu belirtti. Yiannis Karousos konu hakkında, "Çabamız, Eski Eserler Dairesi'ni daha da güçlendirmek ve böylece Türk işgalinden sonra çalınan antik objelerin ve ikonların tespitinde ve ülkelerine geri gönderilmesinde daha da etkili olabilmesini sağlamaktır." dedi.
Karousos ayrıca, Başpiskopos ile "iyi ilişkilerin" iade işleminin başarılı olmasındaki rolüne de dikkat çekti. Karousos, "Başpiskopos Hazretleri'nin, Başpiskoposluğun ve Kıbrıs Kilisesi'nin diğer kiliselerle kurduğu mükemmel ilişkilere" ve Papa’nın Monako’da bulunan objelerin iadesi için girişimlerine temas etti.
Ulaştırma Bakanı ve Eski Eserler Dairesi Müdürü ile görüşmesi sırasında konuşan Başpiskopos, işgal altındaki topraklardan çalınan ve Monako'da bulunan yüzlerce tarihi kilise eserinin iadesi için sarf edilen çabaları anlattı. "İyi ilişkiler sonuç getirir" diyen Başpiskopos, söz konusu davanın duruşması sırasında yargıcın, işgal altındaki köylerden geldiği belli olan toplam 500 parçanın herhangi bir mali yük olmaksızın Kıbrıs'a iade edilmesine karar verdiğini belirtti.
İeronimidou ise 1974 Türk işgalinden sonra çalınan kültürel eserlerin ve arkeolojik hazinelerin geri getirilmesine yönelik çabaların zaman alıcı olduğunu vurgulayarak "Bu özel simge için uzun süren adlî ve yasal mücadeleler verildi. 2014’te başlayan prosedür neticesinde iade işlemi ancak 2020-2022 döneminde tamamlanabildi." dedi.
Yetkiliye göre, bugün itibariyle iade işlemi tamamlanan bu ikon Kıbrıs’a iade edilen dördüncü büyük eser olarak kayıtlara geçti. 2018 yılında, Havari Markos'un çok önemli mozaiği (Panagia Kanakaria'dan çalınan) geri getirildi. Ayrıca Lahey'den Absinthia ve diğer kiliselerden çalınan fresk parçaları iade edildi. Geçen yıl ise Peristeronopigi Kilisesi’ndeki basamak taşlarının iadesi gerçekleşti. Son olarak bugün MS 15. yüzyılın sonu ile 16. yüzyılın başına tarihlenen tahta oturtulmuş Hz. İsa ikonasının iadesi gerçekleşti.
Eski eser kaçakçılığıyla mücadele için bir grup oluşturulması önerisi
Kıbrıs'ın eski eser kaçakçılığıyla mücadele konusunda attığı adımlara ilişkin bir soruyu yanıtlayan Ulaştırma Bakanı, Eski Eserler Dairesi altında eski eser hırsızlığıyla mücadele için özel bir birim oluşturulmasına yönelik bir önerinin hâlihazırda mevcut olduğunu söyledi.
Bakan konu hakkında, "Diğer bakanlıklara bağlı bekçilerin veya denetçilerin olduğu gibi, teklifimiz de uygun personele sahip, eğitilecek polis memurlarından oluşan ve tek çalışma amacı eski eser hırsızlığıyla mücadele etmek olacak bir şube, bir ekip oluşturmaktır." açıklamasını gerçekleştirdi.
Karousos, ekibin oluşturulması için teklifin hâlihazırda hazırlandığını ve Maliye Bakanı ile görüşülmeyi beklediğini de sözlerine ekledi. Ayrıca, Eski Eserler Dairesi'ne bağlı olacak birimin, Kültür Müsteşarlığı'nın kurulmasıyla birlikte, günün her saati çalışabilmesi, soruşturma yapabilmesi, tutuklama yapabilmesi ve davaları mahkemeye sevk edebilmesi olanaklarına sahip olması gerektiğini vurguladı.
İeronimidou ise Kıbrıs'ın özgür bölgelerini önemli ölçüde etkileyen "organize suç"a atıfta bulunarak eski eser hırsızlığı olgusunu yorumladı. Yetkili, metal detektörlerin kullanımına atıfta bulunarak, "kangren" olarak nitelendirdiği bu durumla mücadele etmek amacıyla eski eserler kanununun güncellendiğini belirtti.
İeronimidou açıklamasını, "Bu enstrümanların yaygın kullanımı söz konusu ve Kıbrıs'ın özgür kesiminde bir sorunla karşı karşıyayız. Çabalarımız koordineli olarak devam ediyor. Bu zor bir görev. Önümüzde uzun bir yol var, Ancak sonuçları yavaş yavaş göreceğimize inanıyorum" diyerek tamamladı.
KHA/NST/MHY/2022
Kıbrıs Haber Ajansı