Avrupa İstikrar Mekanizması (ESM) uzmanlarının yayımladığı bir analize göre, olası bir tam gaz kesintisi, 2023'ün başlarında doğal gaz dağıtımında zorunlu kısıtlamalara ve Avro Bölgesi ekonomilerinde durgunluğa yol açabilir.
Analizde, bununla birlikte, Rusya'dan yapılan enerji ithalâtında şimdiye kadar yaşanan düşüşün potansiyel etkilerinin zaten sınırlı olduğuna işaret edilirken, Avrupa Konseyi tarafından teşvik edilen enerji tasarruflarının, doğal gaz dağıtımı üzerinde kısıtlamalara ihtiyaç duyulma olasılığını azaltmaya katkıda bulunabileceği tahmin edilmektedir.
Ancak bu, haneler ve işletmeler tarafından toplam doğal gaz tüketiminde bir azalma olması ve AB üye devletlerinin Rusya'dan kaynaklanabilecek olası bir arz kesintisinin etkilerini hafifletmek için koordineli eylemlerde bulunmaları durumunda yapılabilir.
Analizde, üç ESM ekonomisti, Angela Capolongo, Michael Kühl ve Vlad Skovorodov; bugüne kadarki bağımlılıkları ve enerji koruma önlemlerinin etkilerini dikkate alarak, bir doğal gaz arz kesintisinin haneler ve işletmeler üzerindeki etkilerini belirli sayılarla hesaplıyor.
Üç ekonomistin de hatırlattığı gibi, bazı üye devletlerde doğal gaz arzı azaltıldı veya tamamen durduruldu. Nord Stream 1 boru hattının geçici olarak kapatılması, Avro Bölgesi’nin en büyük ülkelerinden ikisi olan Almanya ve İtalya ile özellikle savunmasız olan Avro Bölgesi için daha uzun vadeli bir arz kısıtlaması olasılığını da artırıyor.
Yaz aylarındaki doğal gaz ithalâtı genellikle kış rezervini doldurmak için kullanılmaktadır. Bu nedenle, doğal gaz talebinin AB içinde ithalât ve üretimi aşabileceği bir dönemde rezervler tükenirse, doğal gazın tüketicilere tahsisinin sınırlandırılması gerekecektir.
AB, haneler için ısıtma ve elektrik üretimine öncelik vermek için ilgili planları hazırladı, bu enerjinin yoğun kullanıldığı sektörlerde üretimin kısmen veya tamamen durdurulmasını gerektirdi, bu da istihdamı etkiledi ve pandemi sonrası iş piyasasındaki toparlanmayı tehlikeye attı.
Analize göre, Rusya'dan gelen gaz arzının ağustos ayından itibaren tamamen kesilmesi halinde, başta Avusturya, Belçika, Almanya ve İtalya olmak üzere gaz rezervlerinin 2022 yılı sonuna kadar tükenmesi bekleniyor.
Böyle bir senaryoda, 2023'ün başlarında işletmeler tarafından doğal gaz kullanımına ilişkin bir kısıtlama olması, örneğin Almanya'daki gaz tüketimini %40 oranında azaltması gerekiyor.
Aynı senaryoda, enerjinin yoğun kullanıldığı sektörlerin üretimi kesmesi, Avro Bölgesi GSYİH'sını taban çizgisinin %1,7 altına düşürmesi ve daha yüksek işsizliğe yol açması muhtemeldir. Özellikle Almanya ve İtalya'nın GSYİH'sinin böyle bir durumda 2023'te referans durumun %2,5 altına düşmesi bekleniyor.
Bazı ülkelerin doğal gaz kullanımında kısıtlamaya gitmeleri beklenmese de, farklı bir enerji karışımına sahip olmalarına veya Rusya'nın doğal gaz ithalâtına daha az bağımlı olmalarına rağmen, örneğin Fransa ve İspanya ile ticari ilişkilerden kaynaklanan dolaylı etkiler beklenmelidir.
Uzmanlar, diğer kaynaklardan doğal gaz temin ederek bazı ülkelerin bağımlılığını azaltmanın, olası etkilerin aralığını azalttığını ve Avro Bölgesi’nin direncini artırdığını belirtiyor.
Örneğin, bağımlılık azalmadan Rusya'dan arz kesintisi olsaydı, Almanya ve İtalya iki ay önce sanayiye doğal gaz arzını kesmek zorunda kalacaktı.
Uzmanlar, 1 Ağustos 2022 ile 31 Mart 2023 tarihleri arasında üye devletler tarafından kabul edilen doğal gaz talebindeki %15'lik düşüşün beklenen sonuçlarıyla ilgili olarak, sanayiden doğalgazı diğer enerji kaynaklarıyla değiştirmesi isteneceği ve bu önlemin enerjinin yoğun kullanıldığı sektörleri aktif tutmaya yardımcı olabileceğini tahmin ediyor.
Bu senaryoda, sanayi için doğal gazın mevcudiyetine ilişkin daha az kısıtlama bekleniyor ve bunun da üretimde daha hafif bir düşüşe ve işgücü piyasasının istikrarına yol açması bekleniyor.
Uzmanlara göre, tüm üye ülkelerle dayanışma içinde tüm Avrupa düzeyinde rezervlerin verimli kullanımı, olası bir doğal gaz darlığının etkilerini sınırlayabilecek başka bir yöntemdir.
Uzmanlar, ayrıca, belirli ekonomik politikaların tüketiciler ve işletmeler üzerindeki etkinin azaltılmasına katkıda bulunabileceğini belirterek, Komisyonun REPowerEU önlem paketinin özel teklifler içerdiğini ve üye devletlerin hâlihazırda ulusal düzeyde hedeflenen önlemleri aldığını da ekliyor.
KHA/ARM/MHY/2022
Kıbrıs Haber Ajansı