Avrupa Merkez Bankasının (AMB, ECB) Tek Denetim Mekanizmasının (Single Supervisory Mechanism, SSM) yeni başkanı Claudia Buch, Kıbrıs Haber Ajansına (KHA) verdiği demeçte, Kıbrıs bankalarının sermaye birikimleri ile takipteki kredilerin (NPL) azaltılmasında "kayda değer" bir ilerleme kaydettiklerini söyledi. Ancak bankaların artan faiz oranı riskleri, jeopolitik gerilimler, iklim değişikliği ve siber güvenlik gibi "yeni risklerle" karşı karşıya olduklarını belirterek dikkatli olmaları gerektiğini vurguladı.

Tek Denetim Kurulu toplantısı için Kıbrıs'a yaptığı ziyaret sırasında Ajansa konuşan Buch, Takipteki kredilerin azaltılmasında kaydedilen ilerlemeyi övdü, ancak Kıbrıs bankalarının batık kredi oranının Avro Bölgesi ortalamasına yaklaşması için daha kat edilmesi gereken bir yol olduğunu belirtti.

SSM Başkanı, Kıbrıs'ın ikinci büyük kredi kuruluşu Hellenic Bank'ın Yunanistan merkezli Eurobank tarafından satın alınmasıyla ilgili yorum yapmaktan kaçındı. Ancak bankaların iklim değişikliğiyle ilgili riskler konusunda SSM'nin beklentilerine uymamaları hâlinde periyodik ceza ödemeleriyle karşı karşıya kalabileceklerini belirtti.

Kıbrıs bankacılık sektöründeki durumun birçok Avrupa bankasına benzediğini ifade eden Buch, "bankalar iyi sermayelendirilmiş durumda" dedi. Ayrıca, Kıbrıs'a özgü bir özellik olarak, takipteki kredilerin oranının son yıllarda %50'lerden %7'lere düşerek önemli ölçüde azaldığını söyledi.

"Bu çok büyük bir azalma. Gerçi hâlâ Avro Bölgesi ortalamasından daha yüksek, yani daha gidilecek yol var ama bu kayda değer bir gelişme" dedi.

SSM Başkanı, "bankaların şu anda kârlı olduğunu çünkü faiz oranlarının daha yüksek olduğunu ve bunun bankaların kârları için iyi olduğunu" belirtti.

Yükselen enflasyonu düşürmek amacıyla Avrupa Merkez Bankası, Temmuz 2022'den bu yana faiz oranlarını on kez artırarak toplamda 450 baz puanlık bir artış gerçekleştirdi ve bu da banka gelirlerini artırdı. Buna rağmen gündeme gelen yeni sorunlara ilişkin bir soruyu yanıtlayan Buch, "yüksek faiz oranlarının bankaların bilançoları üzerindeki tam etkisini henüz görmedik" dedi. Yüksek faiz oranlarının mevduat faizlerine daha fazla yansıdığını ve bunun kârlılık üzerinde olumsuz etkileri olacağını belirtti. Ayrıca, bankaların daha yüksek faiz oranlarını kurumsal müşterilere yansıtmakta zorluk çekebileceğini, çünkü birçok alanda kredi talebinin zayıf olduğunu ifade etti.

Yetkili, "Dolayısıyla, bu kesinlikle ileriye dönük olarak banka kârlılığını izlemek için bir şey ve tabii ki risklerle ilgili büyük bir mesele var, yeni riskler, jeopolitik riskler, iklim riski, bu gerçekten Avrupa denetçilerinin odak noktasında olan bir şey" dedi.

 

Hellenic Bank'ın satın alınması konusunda yorum yok

-------------------------

 

Hellenic Bank'ın Eurobank tarafından satın alınmasıyla ilgili bir soru üzerine yorum yapmaktan kaçınan Buch, genel bir açıklama olarak SSM'nin Kıbrıs Merkez Bankası ile satın alma işleminin ihtiyati sonuçlarını inceleyeceğini belirtti.

"Bankaların konsolidasyon açısından ne tür iş kararları aldıkları konusunda tarafsızız ister yurt içinde ister sınır ötesinde birleşsinler, denetçiler gerçekten ihtiyati sonuçlara bakarlar" diyen Buch, ihtiyatî sonuçların sermaye seviyeleri, likidite durumu, yönetişim ve iş modeliyle ilişkili olduğunu açıkladı.

 

NPL'ler: Şimdilik etkileri küçük

----------------------------

 

Potansiyel yeni takipteki kredi girişine ilişkin bir soruyu yanıtlayan Buch, sorunlu kredilerde küçük bir artış gördüklerini ancak bunun büyük bir etkisi olmadığını belirtti. Ekonomik yavaşlama nedeniyle batık kredilerin gerçekleşmesinin zaman alması nedeniyle denetim otoritesinin ileriye dönük iyi bir risk değerlendirmesi için baskı yaptığını söyledi.

Buch, "Reel ekonomide bir yavaşlama var, takipteki kredilerin gerçekleşmesi zaman alıyor ve bu nedenle ileriye dönük iyi bir risk değerlendirmesi için bu kadar baskı yapıyoruz" dedi.

SSM Başkanı ayrıca mevcut durumun, bankaların reel ekonomiye kamu desteği ve Merkez Bankaları tarafından sağlanan likiditeden dolaylı olarak yararlandığı Covid-19 pandemisinden farklı olduğuna dikkat çekti. Buch, Covid-19 salgını sırasında Gayri Safi Yurt İçi Hâsıla GSYH büyümesindeki büyük düşüşe rağmen şirket iflaslarının azaldığını hatırlattı.

Buch,” Bu büyük olasılıkla gelecekte göreceğimiz bir model değil, bu nedenle bankaların ileriye dönük bir risk değerlendirmesi yapmasına ihtiyacımız var. Gelecekte çok farklı risklerden kaynaklanabilecek potansiyel riskler için de karşılık ayırmaları gerekiyor, bu jeopolitik riskler olabilir, iklimle ilgili riskler olabilir. Dolayısıyla, bu ileriye dönük senaryo analizi, gündemimizde çok üst sıralarda yer alan bir konu" dedi.

İklim riskleri konusunda SSM Başkanı, yakın zamana kadar birçok bankanın bu riskleri dikkate almadığını ve yeterince hazırlıklı olmadığını belirtti.

Buch, "Bu nedenle, çok net denetim beklentileri tanımladık ve bunları takip ettik, böylece bankaların beklentilerimizi karşılamak için yıl sonuna kadar süreleri var" diye ekledi.

Birçok bankanın uyum sağladığını ancak bazılarının hâlâ geride kaldığını belirten Buch, "gereksinimlerimizi nasıl karşıladıklarını görmemiz gerekiyor ve daha sonra sahip olduğumuz düzenli araç setini kullanacağız, bankalara periyodik ceza ödemeleri de uygulayabiliriz, ancak beklentilerimizi nasıl karşıladıklarını ve davranışlarını nasıl ayarladıklarını görmemiz gerekiyor" dedi.

Siber güvenlik konusunda ise Buch, SSM'nin bankaların yeterince dirençli olduklarından emin olmak için onlarla çalıştığını belirterek, "siber olayların sıklığının ve ciddiyetinin arttığını görüyoruz" dedi.

Ayrıca AMB'nın bir siber dayanıklılık stres testi gerçekleştirdiğini ve sonuçların yaz aylarında beklendiğini ve sonuçların Denetimsel İnceleme ve Değerlendirme Süreci (SPREP) sırasında takip edileceğini hatırlattı.

SSM Başkanı sözlerini şöyle tamamladı: "Dolayısıyla, bazı şeyler daha yüksek sermaye ile düzeltilemez, ancak niceliksel gerekliliklere de yol açabilir ve bu, bireysel ekipler için hangi araçları kullandıklarını görmeye devam ediyor, ancak elbette, yüksek risk varsa, aynı zamanda yeterli tampon ve esneklik olması gerekir ve bu da sermaye yoluyla sağlanıyor."

KHA/GS/NST/MHY/2024

Kıbrıs Haber Ajansı