Avrupa Komisyonu, çarşamba günü Avrupa Şebekeler Paketi'ni (European Grids Package) tanıttı. Yunanistan ve Kıbrıs arasındaki, Great Sea Interconnector (GSI) veya Büyük Deniz Ara Bağlantısı olarak bilinen elektrik bağlantısı, "Enerji Otoyolları" olarak adlandırılan sekiz öncelikli projeden biri olarak belirlendi. Plan, "Avrupa Birliği’nin (AB) enerji altyapısının gelişimini güçlendirmeyi ve hızlandırmayı" hedefliyor ve Komisyonun ifadesiyle, "2050 yılına kadar enerji bağımsızlığı, rekabetçilik ve iklim nötrlüğüne ulaşmayı amaçlayan daha geniş bir stratejinin parçasını" oluşturuyor.
Komisyonun resmî belgesine göre, "Yunanistan ile Kıbrıs arasındaki elektrik bağlantısı olan Great Sea Interconnector, 'Enerji Otoyolları' olarak bilinen sekiz öncelikli projeden biridir." Vurgulandığı üzere, "Great Sea Interconnector, Kıbrıs'ı Yunanistan üzerinden kıta Avrupası'na bağlayacak olup kritik öneme sahip bir projedir; zira Kıbrıs, Avrupa elektrik şebekesine bağlı olmayan son AB üye devleti konumundadır."
Komisyon, "bu bağlantının hem Kıbrıs'ın hem de daha geniş Doğu Akdeniz bölgesinin enerji güvenliğini artıracağını, aynı zamanda yenilenebilir enerji kaynaklarının Kıbrıs enerji sistemine tam entegrasyonunu destekleyeceğini" vurguluyor.
Belgede, "kablonun yaklaşık 900 kilometre uzunluğunda olacağı ve bu özelliğiyle dünyanın en uzun deniz altı güç kablosu ünvanını alacağı" ifade ediliyor. Ayrıca, "proje, fizibilite çalışmaları için 2,3 milyon avro ve Yunanistan ile Kıbrıs arasındaki hattın inşası için 658 milyon avro dâhil olmak üzere Avrupa'yı Birleştirme Aracı'ndan (CEF) hâlihazırda fon sağladı." Son olarak, "2025 yılında, Yunanistan anakarasını Girit'e bağlayan deniz altı kablosunun inşası tamamlanmış olup bu gelişme, tam entegrasyon yolunda atılmış önemli bir adım."
Komisyonun sekiz Enerji Otoyolu paketinin genel hedeflerine ilişkin belgelerine göre temel amaç, bağlantıları güçlendirmek. Birlik, enerji güvenliğini artırmak ve enerji fiyatlarını düşürmek adına, 2030 yılına kadar üye devletler arasında %15'lik enterkonneksiyon (bağlantı) hedefine ulaşmayı amaçlamakta.
İzin prosedürlerinin hızlandırılması konusunda paket, şu anda bürokratik engeller nedeniyle geciken enerji altyapı projeleri için izin süreçlerini basitleştirecek ve hızlandıracak tedbirler içeriyor. Komisyon ayrıca, AB fonlarının daha etkin kullanımı ve özel yatırımların teşvik edilmesi de dâhil olmak üzere yeni finansman mekanizmaları önererek finansmanı iyileştirmeyi hedefliyor.
Güvenlik ve dayanıklılığın artırılması hususunda ise paket, enerji altyapısını fiziksel ve siber tehditlerden korumanın yanı sıra iklim kaynaklı riskleri ele almaya yönelik tedbirleri kapsıyor. Ayrıca Komisyona göre şebeke operasyonlarını optimize etmeye ve yenilenebilir enerji kaynaklarını entegre etmeye yardımcı olacak akıllı şebekelerin ve dijital teknolojilerin kullanımıyla, dijitalleşme ve inovasyon teşvik ediliyor.
KHA/EK/NST/MHY/2025
Kıbrıs Haber Ajansı